Το ΚΕΒΕ συμμετείχε για μια ακόμα φορά στη μεγάλη Πανευρωπαϊκή Οικονομική Έρευνα των Ευρωεπιμελητηρίων για το Επιχειρηματικό Κλίμα στην Ευρώπη που διεξάγεται κάθε χρόνο το φθινόπωρο με τη συμμετοχή των Ευρωπαϊκών Επιμελητηρίων, όπως αναφέρει σε ανακοίνωση του. Στην έρευνα συμμετείχαν περίπου 58000 επιχειρήσεις σε 29 χώρες και τα αποτελέσματα της ανακοινώθηκαν πρόσφατα.  

Τα ευρήματα για την Κύπρο (όπου την τοπική έρευνα διεξήγαγε το ΚΕΒΕ) είναι απαισιόδοξα όπως εξάλλου απαισιόδοξα είναι και τα ευρήματα της πανευρωπαϊκής έρευνας για το 2021 σε σχέση με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες. Σε πολλές περιπτώσεις δε, βρίσκονται πιο κάτω από τον πανευρωπαϊκό μέσο όρο. 

Τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας που αφορούν τις Κυπριακές επιχειρήσεις είναι:

-    Οι κυριότερες προκλήσεις που αναμένουν να αντιμετωπίσουν οι Κυπριακές επιχειρήσεις το 2021 είναι κατά σειρά προτεραιότητας η πρόσβαση στη χρηματοδότηση, η αποπληρωμή των χρεών τους που έχουν συσσωρευτεί λόγω της πανδημίας, το εργατικό κόστος, οι επιπτώσεις από το Brexit, οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα, το κόστος των πρώτων υλών και η έλλειψη εργατικού δυναμικού με τις κατάλληλες δεξιότητες.

-    Αναφέρεται ότι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο οι κυριότερες προκλήσεις κατά σειρά προτεραιότητας είναι η πρόσβαση στη χρηματοδότηση, το εργατικό κόστος, η έλλειψη εργατικού δυναμικού με τις κατάλληλες δεξιότητες, η αποπληρωμή των χρεών που έχουν συσσωρευτεί λόγω της πανδημίας, οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα, το κόστος των πρώτων υλών και οι επιπτώσεις από το Brexit.

-    Είναι εμφανές ότι σε αντίθεση με τις Κυπριακές επιχειρήσεις, οι Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αξιολογούν πιο ψηλά το εργατικό κόστος και την έλλειψη εργατικού δυναμικού με τις κατάλληλες δεξιότητες ενώ πιο χαμηλά την αποπληρωμή των χρεών τους που έχουν συσσωρευτεί λόγω της πανδημίας και τις επιπτώσεις από το Brexit. Αυτό δείχνει ότι αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα που σχετίζονται με την εργοδότηση ενώ από την άλλη το Brexit φαίνεται να επηρεάζει λιγότερο αφού οι περισσότερες χώρες δεν έχουν τους στενούς δεσμούς και εξαρτήσεις που έχει η Κύπρος από το Ηνωμένο Βασίλειο. Παράλληλα η αποπληρωμή των χρεών φαίνεται πως είναι λιγότερο ανησυχητική  για τις Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.

-    48% των Κυπριακών επιχειρήσεων πιστεύουν ότι θα έχουν μειωμένες εγχώριες πωλήσεις το 2021 ενώ 30% πιστεύουν ότι οι πωλήσεις τους θα παραμείνουν στα ίδια επίπεδα (μεγάλη επιδείνωση από τα αποτελέσματα της περσινής έρευνας για το 2020 όπου το 46% ανέμενε αύξηση των εγχώριων πωλήσεων και 4η χειρότερη πρόβλεψη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο).

-    44% των Κυπριακών επιχειρήσεων πιστεύουν ότι θα έχουν μειωμένες εξαγωγές το 2021 ενώ 38% πιστεύουν ότι οι εξαγωγές τους θα παραμείνουν στα ίδια επίπεδα (μεγάλη επιδείνωση από το θετικό 37% της περσινής έρευνας για το 2020 και 2η χειρότερη πρόβλεψη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο).

-    25% των Κυπριακών επιχειρήσεων πιστεύουν ότι θα έχουν μειωμένες ανάγκες σε προσωπικό το 2021 ενώ 61% πιστεύουν ότι δεν θα έχουν επιπρόσθετες ανάγκες σε προσωπικό (μεγάλη επιδείνωση από το θετικό 47% της περσινής έρευνας για το 2020 και 6η χειρότερη πρόβλεψη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο).

-    37% των Κυπριακών επιχειρήσεων πιστεύουν ότι θα προβούν σε μειωμένες επενδύσεις το 2021 ενώ 45% πιστεύουν ότι οι επενδύσεις τους θα παραμείνουν στα ίδια επίπεδα (μεγάλη επιδείνωση από το θετικό 44% της περσινής έρευνας για το 2020 και 9η χειρότερη πρόβλεψη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο).

-    34% των Κυπριακών επιχειρήσεων εκφράζουν λιγότερη αισιοδοξία για το 2021 ενώ 44% πιστεύουν ότι η αισιοδοξία τους θα παραμείνει στα ίδια επίπεδα (μεγάλη επιδείνωση από το θετικό 46% της περσινής έρευνας για το 2020 και 13η χειρότερη πρόβλεψη σε πανευρωπαϊκό επίπεδο).

-    Είναι εμφανές ότι σκιαγραφείται μια ζοφερή κατάσταση για το 2021 με τους χειρότερους δείκτες να αφορούν τις πωλήσεις (εγχώριες και εξαγωγές) και την εργοδότηση.

Όσον αφορά τα πανευρωπαϊκά ευρήματα:

-    Οι Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αναμένουν μείωση στα έσοδα από εγχώριες πωλήσεις. Αυτό οφείλεται πιθανότατα στη μείωση των ρυθμών ανάπτυξης στις πλείστες Ευρωπαϊκές χώρες που αναμένεται να επηρεάσει την αγοραστική δύναμη και κατά συνέπεια την εγχώρια ζήτηση. Επιπρόσθετα οι επιχειρήσεις ανησυχούν για το ενδεχόμενο επιπρόσθετων εγκλεισμών που θα έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην εγχώρια κατανάλωση. Αναφέρεται ότι τα αποτελέσματα που αφορούν τις εγχώριες πωλήσεις είναι χειρότερα από ποτέ.

-    Οι Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αναμένουν σημαντική μείωση στα έσοδα από εξαγωγές, μεγαλύτερη και από τις προβλέψεις της περσινής έρευνας που επίσης ήταν αρνητικές όσον αφορά τις εξαγωγές. Αυτό είναι αποτέλεσμα των παγκόσμιων εντάσεων, των αυξανόμενων προστατευτισμών και βέβαια των σοβαρών επιπτώσεων της πανδημίας στο διεθνές εμπόριο.

-    Η απασχόληση στις Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω το 2021 από τα ήδη αρνητικά επίπεδα του 2020. Αυτό είναι αποτέλεσμα της πανδημίας και των συνεπακόλουθων εγκλεισμών. Δημιουργεί δε ανησυχητικές οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις.

-    Οι επενδύσεις αναμένονται να μειωθούν περαιτέρω το 2021 σαν αποτέλεσμα των πιο πάνω εξελίξεων. Αυτό καταδεικνύει το εύθραυστο της διαδικασίας ανάκαμψης και τη σημασία της λήψης άμεσων αποτελεσματικών μέτρων για στήριξη των επενδύσεων ιδιαίτερα μέσω των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας ως μέρος  της συντονισμένης ανταπόκρισης της ΕΕ στην κρίση με την πρωτοβουλία NextGenerationEU. Σημειώνεται ότι οι επενδύσεις είναι απόλυτα συνυφασμένες με την απασχόληση.

-    Κατά συνέπεια η επιχειρηματική εμπιστοσύνη έχει επίσης μεγάλη πτωτική τάση όσον αφορά το 2021. Η τεράστια πλειοψηφία των επιχειρήσεων είδαν τα έσοδα τους να μειώνονται δραστικά το 2020 και δεν είναι αισιόδοξες για βελτίωση το 2021 λόγω της έκτασης και αβέβαιης διάρκειας της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης. Φαίνεται πως οι επιχειρηματίες δεν είναι πρόθυμοι να αναλάβουν επιπρόσθετα ρίσκα στους ισολογισμούς τους. Η αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους είναι ακόμα χαμηλή λόγω των περιορισμών στην επιχειρηματική δραστηριότητα ενώ πολλοί επιχειρηματίες ανησυχούν για το μέλλον και ακόμα τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων τους.
Τα πιο πάνω ευρήματα τόσο όσον αφορά τις πανευρωπαϊκές προβλέψεις αλλά και ιδιαίτερα τις προβλέψεις που αφορούν την Κύπρο μας δημιουργούν μεγάλες ανησυχίες αλλά και τεράστια ευθύνη να προβούμε σε όλες εκείνες τις ενέργειες που απαιτούνται για ανάκαμψη της οικονομίας μας και ενδυνάμωση της ανθεκτικότητας της. 
Στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να διαχειριστούμε σωστά τις εσωγενείς και εξωγενείς προκλήσεις, να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων που αναμένεται να αυξηθεί λόγω της κρίσης και να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα της οικονομίας μας. Ταυτόχρονα θα πρέπει να εκσυγχρονίσουμε και να αναμορφώσουμε το οικονομικό μας μοντέλο, να προχωρήσουμε στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, να απλοποιήσουμε το ρυθμιστικό μας πλαίσιο, να επιφέρουμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας μας και την εντονότερη ενσωμάτωση της υψηλής τεχνολογίας και καινοτομίας στις παραγωγικές διαδικασίες, να προωθήσουμε και διευκολύνουμε την επιχειρηματικότητα και να δώσουμε έμφαση στους νέους τομείς επιχειρηματικής δράσης. Θα πρέπει παράλληλα να ενισχύσουμε την ελκυστικότητα της Κύπρου για ξένες επενδύσεις αξιοποιώντας περισσότερο τα συγκριτικά μας  πλεονεκτήματα, αναβαθμίζοντας το ρυθμιστικό μας πλαίσιο και ενισχύοντας ακόμα περισσότερο το σημαντικό γεωστρατηγικό μας ρόλο στην περιοχή της ΝΑ Μεσογείου.
Γενικά θα πρέπει να προχωρήσουμε στη διαμόρφωση μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την Κυπριακή οικονομία που να περιλαμβάνει την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της και τη δημιουργία ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης που θα στηρίζει μεν τους παραδοσιακούς τομείς (τουρισμό, ακίνητα, βιομηχανία, υπηρεσίες κ.λ.π.) αλλά θα ενισχύει και προωθεί και νέους τομείς όπως η πράσινη οικονομία (περιλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας), η γαλάζια οικονομία (περιλαμβανομένης της ναυτιλίας), η ψηφιακή οικονομία, η ιδιωτική εκπαίδευση, η ιδιωτική ιατρική, η έρευνα και καινοτομία.

Σημαντικό εργαλείο που θα πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο είναι οι Κοινοτικοί πόροι που θα παρασχεθούν στην Κύπρο μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας το οποίο ετοιμάζεται. Το ΚΕΒΕ υπέβαλε ολοκληρωμένες εισηγήσεις που λαμβάνουν υπόψη την υλοποίηση των ανά χώρα συστάσεων της ΕΕ και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που εντοπίζονται στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου σε σχέση με την Κύπρο. Δίνεται δε έμφαση σε εκείνες που σχετίζονται με την πράσινη και τη ψηφιακή μετάβαση ως επίσης και τις μεταρρυθμίσεις, την απασχόληση, τη διαφοροποίηση, αναβάθμιση και ανθεκτικότητα της οικονομίας.

Το ΚΕΒΕ δηλώνει έτοιμο να συνεργαστεί με όλους για αντιμετώπιση των πιο πάνω προκλήσεων και τη λήψη των αναγκαίων αποφάσεων και μέτρων για το καλό της οικονομίας και του τόπου.