• Ο Φαύλος Κύκλος των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών οδηγούν σε στρέβλωση τιμών προϊόντων
• Πρώτα θύματα οι καταναλωτές
• Θύματα επίσης και οι παράγοντες της αλυσίδας προϊόντων μεταξύ τους - Παραγωγοί, Εμπόροι Λιανικού και Εμπόροι Χονδρικού εμπορίου
• Οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές προκαλούν κόστος στους εμπλεκόμενους αλλά και αδικαιολόγητη αύξηση τιμών

Ένας στους δυο παραγωγούς δηλώνει ότι έπεσε θύμα «αθέμιτων εμπορικών πρακτικών» από εμπόρους λιανικής και χονδρικής πώλησης ενώ αντίστοιχο ποσοστό εμπόρων δηλώνει ότι έπεσε θύμα από μεμονωμένους παραγωγούς προιόντων.

Αυτά είναι τα κύρια ευρήματα έρευνας που έγινε για λογαριασμό του Υπουργείου Γεωργίας προς εντοπισμό αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. Πρακτικές που ουσιαστικά επηρεάζουν την αλυσίδα διάθεσης προϊόντων, αγροτικών και μη, κατά τρόπο αρνητικό τόσο προς τους παραγωγούς όσο όμως και προς τους καταναλωτές.

>>>ΓΙΑ ΝΑ  ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΤΟΥ BRIEF ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ<<<

Το εν λόγω φαινόμενο, πέραν των επιπτώσεων που επιφέρει στον γεωργό, περιορίζει την αγοραστική δύναμη αλλά και τις επιλογές των καταναλωτών. Συνεπώς, το πρόβλημα δεν εστιάζεται αποκλειστικά και μόνο στον γεωργικό τομέα, αλλά αφορά όλους τους τομείς της οικονομίας και επηρεάζει όλα ανεξαιρέτως τα νοικοκυριά, με έμμεσες κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. 

Εν ολίγοις αυτό που συμβαίνει είναι πως τα προϊόντα φτάνουν στον καταναλωτή με υψηλότερες τιμές απ’ ότι θα έπρεπε. Και αυτό λόγω των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών που αυτές μπορεί να γίνονται όχι κατ’ ανάγκη συντεταγμένα απ’ όλους τους συντελεστές των προϊόντων (παραγωγό, έμπορα χοντρικής πώλησης, έμπορα λιανικής πώλησης) αλλά ενδεχομένως οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές να έγιναν μόνο από τον ένα κρίκο της αλυσίδας.

Ωστόσο το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο: Υψηλότερη τιμή απ’ όσο θα έπρεπε για τον καταναλωτή και την ίδια ώρα κόστος για όποιο κρίκο της αλυσίδας (παραγωγό, έμπορας χονδρικής πώλησης, έμπορα λιανικής πώλησης) έπεσε θύμα αθέμιτων εμπορικών πρακτικών.

Αυτή η κατάσταση βρίσκεται στο μικροσκόπιο ολόκληρης της ΕΕ, όπου και εκεί παρατηρούνται οι ίδιες πρακτικές όπως και στην Κύπρο. Ωστόσο το Υπουργείο Γεωργίας εντόπισε το πρόβλημα και προχώρησε σε σχετική έρευνα ώστε να ετοιμαστεί σχετική Νομοθεσία.

Ευρήματα έρευνας

Τα ευρήματα της έρευνας ήταν άκρως ανησυχητικά . Η έρευνα έγινε με  βάση τον ορισμό που δίνεται στην «Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές (ΑθΕΠ) στις σχέσεις μεταξύ επιχειρήσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων . Το κόστος των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών μεταφράζετε από την έρευνα στο 16,56%, με μέγιστο στους γεωργούς/κτηνοτρόφους 31,85% και ελάχιστο στις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου 5,71%.

>>>ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ<<<

Τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας είναι τα εξής:

•    Το μέσο κόστος των ΑθΕΠ, ως ποσοστό επί του ετήσιου κύκλου εργασιών, ανέρχεται στο 16,56%, με μέγιστο στους γεωργούς/κτηνοτρόφους (31,85%) και ελάχιστο στις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου (5,71%). 
•    Ποσοστό 67,3% του δείγματος συμφωνεί ότι στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων της Κύπρου υφίστανται ΑθΕΠ. Το μεγαλύτερο ποσοστό εντοπίζεται στις Ομάδες Παραγωγών (92,3%) και το μικρότερο στις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου (32,5%). 
•    Η πιο συχνή ΑθΕΠ στο σύνολο του δείγματος, με μέση τιμή συχνότητας 3,25 (σε κλίμακα από 1=ποτέ μέχρι 5=πολύ συχνά) είναι οι προθεσμίες πληρωμής για ευπαθή ή άλλα γεωργικά προϊόντα διατροφής μεγαλύτερες των 30 ημερών. Δεύτερη συχνότερη ΑθΕΠ στο συνολικό δείγμα με μέση τιμή 2,83  είναι οι μονομερείς και αναδρομικές τροποποιήσεις των συμβάσεων.
•    Σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις των ΑθΕΠ, το σύνολο του δείγματος θεωρεί ότι ΑθΕΠ με τις σοβαρότερες επιπτώσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων είναι οι ακόλουθες: οι μονομερείς και αναδρομικές τροποποιήσεις συμβάσεων ως προς τον όγκο, τα ποιοτικά πρότυπα, τις τιμές, κ.λπ., οι προθεσμίες πληρωμής για ευπαθή ή άλλα γεωργικά προϊόντα διατροφής μεγαλύτερες των 30 ημερών, οι ακυρώσεις της τελευταίας στιγμής και η απόκρυψη από το ένα μέρος βασικών πληροφοριών.
•    Το 91,7% του συνολικού δείγματος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, το σύνολο των αλιέων/ιχθυοκαλλιεργητών (100%), το 97,6% των επιχειρήσεων χονδρικού εμπορίου, το 93,9% των μεταποιητικών επιχειρήσεων, το 92,3% των Οργανώσεων Παραγωγών, το 92% των γεωργών/κτηνοτρόφων και το 74,1% των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου, δηλώνουν ότι υπήρξαν θύματα ΑθΕΠ την τελευταία πενταετία, όπως φαίνεται στο διάγραμμα που ακολουθεί.
•    Ποσοστό 56% του συνολικού δείγματος δήλωσε ότι έχει υποστεί ΑθΕΠ από επιχείρηση λιανικού εμπορίου, το 50% δήλωσε ότι υπήρξε θύμα ΑθΕΠ από επιχειρήσεις χονδρικού εμπορίου, ενώ 45% των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου, 50% των Οργανώσεων Παραγωγών, 41,9% των μεταποιητικών επιχειρήσεων και 31,7% των επιχειρήσεων χονδρικού εμπορίου, δήλωσε ότι έχουν υποστεί ΑθΕΠ από μεμονωμένους γεωργούς/κτηνοτρόφους.

•    Το μεγαλύτερο ποσοστό του συνολικού δείγματος (67,4%) θεωρεί ότι στην εθνική νομοθεσία για τις ΑθΕΠ θα πρέπει να περιληφθεί το σύνολο της αγροδιατροφικής αλυσίδας, ενώ 38% των γεωργών/κτηνοτρόφων και το 61,5% των αλιέων/ιχθυοκαλλιεργητών υποδεικνύουν την ανάγκη συμπερίληψης στην εθνική νομοθεσία για τις ΑθΕΠ τις ίδιες τις επαγγελματικές τους κατηγορίες.
•    Το 91,2% του συνολικού δείγματος θεωρεί ότι οι ΑθΕΠ στην αγροδιατροφική αλυσίδα δύνανται να περιοριστούν με νομοθετική ρύθμιση, ενώ 89,7% των αλιέων/ιχθυοκαλλιεργητών, προτείνουν ως λύση για τον περιορισμό των ΑθΕΠ την ενίσχυση του ρόλου των αγροτών στην εμπορία μέσω των Ομάδων Παραγωγών, των βραχέων αλυσίδων εμπορίας και των διεπαγγελματικών οργανώσεων.
•    Το εκτιμώμενο κόστος των ΑθΕΠ ως ποσοστό (%) του ετήσιου κύκλου εργασιών συσχετίζεται αρνητικά και στατιστικά σημαντικά με τον ετήσιο κύκλο εργασιών, καθώς και με τον αριθμό των απασχολουμένων, υποδεικνύοντας ότι οι επιχειρήσεις με μικρότερο ετήσιο κύκλο εργασιών (ή μικρότερο αριθμό εργαζομένων) τείνουν να έχουν υψηλότερο κόστος από τις ΑθΕΠ. 

Τα κυριότερα συμπεράσματα και εισηγήσεις που προκύπτουν από την έρευνα είναι τα εξής:
•    Οι ΑθΕΠ αποτελούν υπαρκτό και σε κάποιες περιπτώσεις σοβαρό φαινόμενο στην κυπριακή αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων. Για τον λόγο αυτό, οι ΑθΕΠ θα πρέπει να ρυθμιστούν με εθνική νομοθεσία .
•    Η εθνική νομοθεσία θα πρέπει να υιοθετεί τις συστάσεις της Πρότασης Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις ΑθΕΠ, η οποία καλύπτει πλήρως τα θέματα των ΑθΕΠ που έχουν καταγραφεί στην παρούσα έρευνα.
•    Λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλομορφία της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, η εθνική νομοθεσία για τις ΑθΕΠ θα πρέπει να συμβάλλει στη διατήρηση μιας ανταγωνιστικής γεωργίας, να αντιμετωπίζει τη μεταβλητότητα των τιμών και των ποσοτήτων, περιορίζοντας τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, ιδίως στους μικρούς αγρότες, και να διασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη προοπτική της προσφοράς τροφίμων προς ικανοποίηση της αυξανόμενης και διαφοροποιημένης ζήτησης. 
•    Σε ό,τι αφορά την ίδια τη νομοθετική ρύθμιση για την αντιμετώπιση των ΑθΕΠ, αυτή θα μπορούσε να είναι ένα μίγμα πολιτικών που να συνδυάζει ιδιωτικές, διοικητικές και δικαστικές μεθόδους παρακολούθησης και επιβολής. 

>>> ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΕΔΩ <<<

Δημόσια διαβούλευση

Το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος ανακοινώσε την έναρξη δημόσιας διαβούλευσης για το Νομοσχέδιο που έχει ετοιμαστεί με τίτλο «O περί των Αθέμιτων Εμπορικών Πρακτικών στην αλυσίδα εφοδιασμού αγροδιατροφικών προϊόντων Νόμος».  

Η διαβούλευση άρχισε  τη Δευτέρα 12 Νοεμβρίου 2018 και ολοκληρώνεται την Παρασκευή 14 Δεκεμβρίου 2018, στις 15:00.

Η διαβούλευση εντάσσεται στο πλαίσιο της προσπάθειας του Υπουργείου για δραστική αντιμετώπιση του φαινομένου των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, το οποίο σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Γεωργικών Ερευνών, έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις και στη χώρα μας.   

Το Υπουργείο καλεί όλους του ενδιαφερόμενους να καταθέσουν τις απόψεις τους ώστε να υπάρχει μια ευρύτερη και σφαιρικότερη συμμετοχή, που θα διασφαλίζει την πολύπλευρη εξέταση των επιμέρους θεμάτων και την παραγωγική σύνθεση των διάφορων απόψεων.  Στο πλαίσιο αυτό, καλούνται όσοι ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στη δημόσια διαβούλευση, να αποστείλουν απόψεις, παρατηρήσεις ή τυχόν σχόλια επί του κειμένου του Νομοσχεδίου, το αργότερο μέχρι τις 14/12/2018, στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις amazeris@da.moa.gov.cy και director@da.moa.gov.cy ή μέσω τηλεομοιοτυπικού μηνύματος στον αριθμό 22772243. Το Νομοσχέδιο θα βρίσκεται αναρτημένο καθ’ όλη τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης στην ιστοσελίδα του Τμήματος Γεωργίας (www.moa.gov.cy/da). 

Παράλληλα, στις 14 Δεκεμβρίου 2018, θα πραγματοποιηθεί στην παρουσία του Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, κ. Κώστα Καδή, παρουσίαση του Νομοσχεδίου, στην οποία μπορούν να συμμετάσχουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και να εκφράσουν τις απόψεις τους.  Η παρουσίαση θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα εκδηλώσεων της Ελληνικής Τράπεζας στις 9:30 π.μ.