*Χορηγός Business Hour By Brief η RCB Bank

ΓΡΑΦΕΙ Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΧΑΤΖΗΑΝΔΡΕΑ

Συνολικά 15.000 εταιρείες οι οποίες στην πλειοψηφία τους ήταν πολύ μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις και άλλες 5.000 επιχειρήσεις χωρίς νομική υπόσταση έχουν βάλει λουκέτο τα τελευταία 3 χρόνια στην Κύπρο.

Σύμφωνα και με τα όσα δήλωσε στην εκπομπή Business Hour by Brief, ο Γενικός Γραμματέας της ΠΟΒΕΚ το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων έχει αυξηθεί πέραν του 30%.

Παράλληλα αναφέρθηκε και στην εξασφάλιση δανείων από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, κάτι το οποίο πλέον είναι αρκετά δύσκολο. Ο κ. Κουρσάρης, δεν παρέλειψε να τονίσει πως η Κυβέρνηση πρέπει να στηρίξει τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας, που είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Διαβάστε αυτούσια την συνέντευξη του κ. Κουρσάρη

- Να αρχίσουμε με ένα γενικό σας σχόλιο. Ποια η εικόνα σήμερα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων; Πώς αντιμετωπίζουν την ακρίβεια, τις αυξήσεις στο ρεύμα, την αύξηση του πληθωρισμού κτλ.

Δυστυχώς κάθε μέρα που περνά προστίθενται και νέα προβλήματα, πολύ σοβαρά και αναφέρομαι στην αύξηση του επιτοκίου και στην υπαναχώρηση της Ρωσίας για την εξαγωγή σιτηρών από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας. Αυτά θα επιφέρουν αλυσιδωτές επιπτώσεις σε όλο το φάσμα και όχι μόνο στα σιτηρά. Υπήρχαν πάρα πολλά δεδομένα τα οποία δημιουργούσαν ένα πολύ αρνητικό σκηνικό για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων έχει αυξηθεί πέραν του 30%. Εκεί που η επιχείρηση -αναλόγως του μεγέθους της- ένα Α ποσό για να μπορέσει να λειτουργήσει, σήμερα χρειάζεται συν 30%. Το θέμα εξασφάλισης νέων πόρων από τις τράπεζες είναι αδύνατο και μάλλον υπάρχει ο κίνδυνος αύξησης των κόκκινων δανείων.

- Ποιες οι αιτίες που οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση;

Να ξεκινήσουμε με τα δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας. Είναι η κρίση του 2013, το κλείσιμο του Συνεργατισμού, η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ακρίβεια στις πρώτες ύλες και τα μεταφορικά, η ακρίβεια στα καύσιμα και ειδικότερα στο ρεύμα, αλλά και η αύξηση των επιτοκίων. Όλα αυτά συνέτειναν στο γεγονός ότι στην Κύπρο διαμορφώνεται δυστυχώς ένα σκηνικό, στο οποίο συρρικνώνεται η μεσαία τάξη -η ραχοκοκαλιά της οικονομίας- και παρατηρούνται φαινόμενα ολιγοπώλια και μονοπώλια σε πολλούς τομείς της οικονομικής δραστηριότητας.  

- Άλλαξαν και οι συνήθειες του κόσμου;

Ο πληθωρισμός έχει «κτυπήσει» κάθετα και τα νοικοκυριά και τους πολίτες. Οι μισθοί δεν έχουν σημειώσει την οποιαδήποτε αύξηση. Αυτό οδήγησε στο ότι ο κύπριος πολίτης να είναι πολύ επιλεκτικός στις αγορές του και να επικεντρώνεται στα είδη πρώτης ανάγκης.

- Αναφερθήκατε στο κλείσιμο του Συνεργατισμού. Πλέον οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν μπορούν να πάρουν εύκολα δάνεια;

Το σχέδιο κρατικών εγγυήσεων που εγκρίθηκε πριν από 2 χρόνια για δανειοδότηση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με εγγυήσεις που κάλυπταν το 70-80% του δανείου, δυστυχώς αφέθηκε στις «ορέξεις» των τραπεζών. Ένας πολύ μικρός αριθμός επιχειρήσεων, έχουν πάρει μικρά δάνεια από αυτό το σχέδιο. Εμείς επιμένουμε στη θέση μας ότι η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, είναι αιμοδότης για την οικονομία, και θα έπρεπε ίσως μέσω ενός κρατικού φορέα, όπως ο Οργανισμός Χρηματοδότησης Στέγης, να επεκταθεί και στον τομέα χρηματοδότησης των επιχειρήσεων ούτως ώστε να αποφεύγουμε τις εμπορικές τράπεζες που με τις πολιτικές τους δεν οδήγησαν στο να πετύχει το σχέδιο των κρατικών επιχειρήσεων. Μια πολύ μικρή επιχείρηση για να εξασφαλίσει δάνειο των €50.000 χρειάζεται να παρουσιάσει τεχνοοικονομική μελέτη στις τράπεζες, που στο τέλος της ημέρας αυτό κοστίζει ένα πάρα πολύ σεβαστό ποσό.

- Ίσως να δούμε και κλείσιμο μικρομεσαίων επιχειρήσεων λόγω του ότι δε θα μπορούν να πάρουν δάνειο;

Η κύρια αιτία για το κλείσιμο των επιχειρήσεων, δεν είναι το γεγονός ότι δεν μπορούν να εξασφαλίσουν δάνειο. Σίγουρα μια επιχείρηση για να μπορέσει να σταθεί σήμερα λόγω της ανάπτυξης της νέας τεχνολογίας, θα πρέπει συνεχώς να εκσυγχρονίζεται. Θα πρέπει να υπάρχουν περισσότερα προγράμματα στο υπουργείο Εμπορίου ούτως ώστε να τυγχάνουν χρήσης από τις μικρές επιχειρήσεις. Η χρηματοδότηση είναι αναγκαία.

-  Μας αναφέρατε ότι 15.000 επιχειρήσεις έκλεισαν από το 2020. 

Τα τελευταία 3 χρόνια στην Κύπρο έχουν κλείσει 15.000 εταιρείες οι οποίες στην πλειοψηφία τους ήταν πολύ μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις. Είναι ένας αριθμός ο οποίος έχει τεκμηριωθεί από την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία και αναφέρεται σε νομικά πρόσωπα. Πέραν των νομικών προσώπων, υπάρχουν και επιχειρήσεις οι οποίες δεν έχουν νομική υπόσταση. Και εκεί είχαμε αρκετούς είτε αυτοεργαζόμενους είτε πολύ μικρές επιχειρήσεις που έκλεισαν, και συγκεκριμένα υπολογίζεται ότι είναι γύρω στις 5.000.

- Πόσες είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Κύπρο;

Ο όρος της μικρομεσαίας επιχείρησης καλύπτει όλες τις επιχειρήσεις που έχουν μέχρι 250 άτομα προσωπικό. Στην Κύπρο το 99.3% από 67.000 επιχειρήσεις, είναι μικρομεσαίες. Μόνο 127 επιχειρήσεις υπάρχουν στην Κύπρο που εργοδοτούν πάνω από 250 άτομα και σε αυτές περιλαμβάνονται οι κρατικές και ημικρατικές υπηρεσίες. Το μεγαλύτερο πρόβλημα το έχουν οι πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, αυτές που στο σύνολό τους είναι το 83% των πιο πάνω στοιχείων.

- Τι είδους επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα;

Πέραν του ότι είναι πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 4-5 άτομα, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι το ύψος και η αύξηση του λειτουργικού κόστους. Για παράδειγμα ένα κρεοπωλείο πλήρωνε μέσο όρο €500 για ρεύμα. Σήμερα σχεδόν έχει διπλασιαστεί ή και τριπλασιαστεί το ποσό που καταβάλει για το ρεύμα. Ένα μικρό κατάστημα ένδυσης και υπόδησης, έστω και με μια συσκευή κλιματισμού, το κόστος έχει ανέβει τρομακτικά.

Κυρίως το εμπόριο, έχει οδηγήσει μικρομεσαίες επιχειρήσεις στο να μην αντέξουν. Είναι ο οξύς ανταγωνισμός που υπάρχει από τα μεγάλα εμπορικά κέντρα, τις αλυσίδες υπεραγορών, τις αλυσίδες πολυκαταστημάτων. Δεν μπορεί βιολογικά μια μικρή επιχείρηση να εργάζονται 12-15-18 ώρες την ημέρα για 365 μέρες το χρόνο. Το ότι έχουν καταργηθεί τα ωράρια λειτουργίας των καταστημάτων και από την άλλη δημιουργήθηκαν μεγάλες εμπορικές αναπτύξεις σε όλες τις πόλεις, έχουν χτυπήσει ανελέητα τα εμπορικά καταστήματα, τόσο στα εμπορικά κέντρα των πόλεων, όσο και σε βασικούς εμπορικούς άξονες.

- Τι πρέπει να γίνει για να ανταπεξέλθουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις; Έχετε κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις κάποιες εισηγήσεις για να στηριχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις; Μπορείτε να μας αναφέρετε κάποιες συγκεκριμένες προτάσεις;

Την τελευταία περίοδο η ΠΟΒΕΚ έχει ζητήσει ετοιμάζοντας ένα υπόμνημα με 18 προτάσεις και θέσεις. Ήδη είχαμε συναντήσεις με τους 3 υποψηφίους για την προεδρία της Δημοκρατίας, υποβάλλοντάς τους το υπόμνημα με τις θέσεις και εισηγήσεις της ΠΟΒΕΚ. Ελπίζουμε ότι θα εμβολιάσουμε τα προεκλογικά τους προγράμματα για να υιοθετήσουν τις θέσεις μας.

Εμείς επιμένουμε και λέμε ότι το κράτος έχει ευθύνη να στηρίξει τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Θα πρέπει να σταθεί αρωγός σε διάφορα νομοσχέδια που κατατίθενται στη Βουλή και έχουν στόχο τη μείωση της ενέργειας του κόστους των καυσίμων με τη μείωση του Φόρου Κατανάλωσης όπως και στα ζητήματα του ηλεκτρικού ρεύματος. Επίσης συμφωνούμε με προτάσεις που κατατίθενται για αναβολή της εφαρμογής των εκποιήσεων για ακόμη 3 μήνες.

Στις προτάσεις μας θέτουμε διάφορα συγκεκριμένα προγράμματα που θα πρέπει τα αρμόδια υπουργεία να επεξεργαστούν και να εξαγγείλουν για να μπορούν να έχουν χορηγίες οι επιχειρήσεις ούτως ώστε να εγκαταστήσουν στο σύνολό τους φωτοβολταϊκά συστήματα. Έχουμε και εισήγηση για μείωση της γραφειοκρατίας και όλων των διαδικασιών που είναι και χρονοβόρες και κοστοβόρες. Για παράδειγμα θα πρέπει να λειτουργήσει στο υπουργείο Εμπορίου ένα γραφείο σε όλες τις πόλεις, όπως είναι το Γραφείο του Πολίτη, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται με μια μονοθυριδική θυρίδα οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Δηλαδή, να πηγαίνει εκεί μια επιχείρηση και να αρχίζει τις διαδικασίες από την άδεια λειτουργίας της μέχρι την πολεοδομική άδεια αλλά και άλλες διαδικασίες που χρειάζεται να γίνουν ώστε να λειτουργήσει μια επιχείρηση.

- Ποια η αντίδραση των αρμοδίων στις εισηγήσεις σας;

Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι δεν κάνει τίποτα η Κυβέρνηση. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας υπήρχαν σχέδια τα οποία βοήθησαν κυρίως τους εργαζόμενους αλλά και τις επιχειρήσεις και δεν είχαμε εκτίναξη της ανεργίας. Είχαμε κάποια προγράμματα αλλά η απευθείας στήριξη ήταν ελάχιστη. Σε άλλες χώρες η απευθείας στήριξη προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ήταν πολύ πιο ουσιαστική. Επίσης, σε ό,τι αφορά το θέμα των ενοικίων, δεν είδαμε καμία κίνηση από την Κυβέρνησης, και οι επιχειρηματίες αφέθηκαν στο έλεος των ιδιοκτητών ακινήτων και τα ενοίκια έχουν ανέβει. Παράλληλα έχουμε και την αβεβαιότητα η οποία οφείλεται σε εξωγενείς παράγοντες. Δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, δεν ξέρουμε πώς θα εκτιναχθεί το κόστος ενέργειας όπως και η ακρίβεια. Θα έπρεπε να υπάρχει ένας πιο ολοκληρωμένος σχεδιασμός, ούτως ώστε να μπορέσει κάποιος επιχειρηματίας να γνωρίζει πως τουλάχιστον υπάρχει μια ασφάλεια λειτουργίας της επιχείρησής του ώστε να επενδύσει και να εκσυγχρονιστεί.

Δείτε στο βίντεο την συνέντευξη του Γενικού Γραμματέα της ΠΟΒΕΚ, Στέφανου Κουρσάρη

*Χορηγός Business Hour By Brief η RCB Bank