Ενώπιον της Ολομέλειας της Βουλής που συνεδριάζει σήμερα (5/12) με πλούσια ατζέντα, θα βρεθούν προς ψήφιση τρεις προτάσεις για τροποποίηση του Συντάγματος, με στόχο τον περιορισμό των θητειών του Προέδρου και Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, καθώς και των Βουλευτών, και την μείωση του ορίου ηλικίας στο 21ο έτος για διεκδίκηση βουλευτικής έδρας.

Ειδικότερα, στην Ολομέλεια της Βουλής οδηγούνται το νομοσχέδιο «ο περί της Ένατης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2013» και οι προτάσεις νόμου «ο περί της Δέκατης Έβδομης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2017» και «ο περί της Δέκατης Τέταρτης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2016».

>>> ΟΛΗ Η ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ BRIEF ΜΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ <<< 

Περιορισμός θητειών
Σύμφωνα με σχετικές εκθέσεις της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών που εξέτασε και τα τρία νομοθετήματα, σκοπός του νομοσχεδίου «ο περί της Ένατης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2013», όπως αυτό αρχικά κατατέθηκε από την εκτελεστική εξουσία, είναι η τροποποίηση των άρθρων 40 και 64 του συντάγματος, τα οποία διαλαμβάνουν τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται, για να δικαιούται πρόσωπο να υποβάλει υποψηφιότητα για εκλογή στο αξίωμα του Προέδρου ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας και στο αξίωμα του Βουλευτή, αντίστοιχα, με την προσθήκη πρόσθετης προϋπόθεσης, που καθορίζει ανώτατο όριο δύο συνεχών θητειών για το αξίωμα του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας και τριών συνεχών θητειών για το αξίωμα του Βουλευτή, με στόχο την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και της πολυφωνίας και την αποφυγή δημιουργίας κατεστημένου.

Σκοπός, δε, της πρότασης νόμου «ο περί της Δέκατης Έβδομης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2017», η οποία κατατέθηκε από τον Πρόεδρο της Συμμαχίας Πολιτών, Γιώργο Λιλλήκα, είναι επίσης η τροποποίηση των άρθρων 40 και 64 του συντάγματος με την εισαγωγή ανώτατου ορίου θητειών για την εκλογή στο αξίωμα του Προέδρου ή Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας και στο αξίωμα του βουλευτή, αντίστοιχα. 

Ωστόσο, η πρόταση νόμου διαφοροποιείται σε σχέση με το νομοσχέδιο ως προς το ότι ο προτεινόμενος με αυτήν περιορισμός για εκλογή στο αξίωμα του Προέδρου ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας αναφέρεται σε δύο οποιεσδήποτε και όχι απαραίτητα συνεχείς θητείες στο αξίωμα του Προέδρου ή του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, καθώς και στο ότι ο προτεινόμενος περιορισμός για εκλογή στο αξίωμα του Βουλευτή αναφέρεται σε δύο οποιεσδήποτε θητείες στο αξίωμα του Βουλευτή, σε αντιδιαστολή με το νομοσχέδιο που προβλέπει τρεις συνεχείς θητείες.

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει την πρόταση νόμου, η προτεινόμενη ρύθμιση, με την οποία διασφαλίζεται η εναλλαγή των προσώπων που εκλέγονται στα πιο πάνω αιρετά αξιώματα, κρίνεται αναγκαία ως μέτρο ενίσχυσης των δημοκρατικών θεσμών, ανανέωσης και εκσυγχρονισμού στη δημόσια ζωή και συνακόλουθα ως μέτρο αποφυγής δημιουργίας πολιτικού κατεστημένου και πρόληψης της διαφθοράς στη δημόσια ζωή. 

>>> BLOOMBERG ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ  <<<

Η φιλοσοφία του κυβερνητικού νομοσχεδίου
Αναλύοντας τη φιλοσοφία και τις πρόνοιες του νομοσχεδίου ενώπιον της επιτροπής, ο τέως Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Ιωνάς Νικολάου, επισήμανε ότι αυτό εντάσσεται στο πλαίσιο των μέτρων που λαμβάνει η κυβέρνηση για την ενίσχυση της πολιτικής λογοδοσίας και ότι ανάλογη ρύθμιση ήδη εξεταζόταν από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών καθόσον αφορά τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης. 

Σύμφωνα με τον ίδιο αξιωματούχο, με την προτεινόμενη τροποποίηση εισάγεται ουσιαστικά κώλυμα στην υποβολή υποψηφιότητας για εκλογή στο αξίωμα του Προέδρου ή Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας για πρόσωπα που έχουν ήδη υπηρετήσει δύο συνεχείς θητείες στο αξίωμα αυτό και, προκειμένου για εκλογή στο αξίωμα του Βουλευτή, το κώλυμα αυτό αφορά πρόσωπα που έχουν ήδη υπηρετήσει τρεις συνεχείς θητείες στο αξίωμα του Βουλευτή με στόχο την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και της πολυφωνίας, αλλά και την αποφυγή δημιουργίας κατεστημένου.

Κατά το στάδιο της συζήτησης, εξάλλου, του νομοσχεδίου, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα που υποβλήθηκε από μέλη της επιτροπής, ο τέως Υπουργός διευκρίνισε πως η θέση της Εκτελεστικής Εξουσίας, όπως εκφράζεται με τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, είναι ότι, σε περίπτωση ψήφισης του νομοσχεδίου σε νόμο, από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του οι διατάξεις του νόμου, ήτοι το ανώτατο όριο θητειών, θα εφαρμόζεται και αναφορικά με πρόσωπα που κατά την εν λόγω ημερομηνία υπηρετούν στα εν λόγω αξιώματα. 

Συναφώς, επισήμανε πως εναπόκειται στη Βουλή, σε περίπτωση που επιθυμεί να εξαιρεθούν τα πρόσωπα αυτά από τον προτεινόμενο περιορισμό, να περιλάβει σχετική πρόνοια στο νομοσχέδιο στη βάση των αποφάσεων που θα ληφθούν από την ίδια. Περαιτέρω, διευκρίνισε ότι με βάση τις πρόνοιες του νομοσχεδίου δεν εξαιρούνται της σκοπούμενης ρύθμισης οι αρχηγοί ή οι επικεφαλής των πολιτικών κομμάτων.

Επιπροσθέτως των πιο πάνω, στο πλαίσιο της συζήτησης του νομοσχεδίου και της πρότασης νόμου μέλη της Επιτροπής Νομικών εξέφρασαν έντονα τον προβληματισμό τους για το κατά πόσο ο προτεινόμενος περιορισμός πρέπει να καλύπτει αθροιστικά τον συνολικό αριθμό των θητειών που υπηρετεί ένας αξιωματούχος και όχι μόνο τον αριθμό των συνεχόμενων θητειών, έτσι ώστε, πέραν της αποτροπής δημιουργίας κατεστημένου, να επιτυγχάνεται ουσιαστικά ο στόχος της ανανέωσης της πολιτικής ζωής. 

Συναφώς, επισημάνθηκε το γεγονός ότι, καθόσον αφορά στο αξίωμα του Βουλευτή, έχει ήδη υιοθετηθεί από ορισμένα πολιτικά κόμματα εσωκομματικά ο περιορισμός των θητειών στο εν λόγω αξίωμα, επιφέροντας, όπου εφαρμόστηκε, τέτοια ανανέωση.

>>> ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΕΔΩ <<<

Η θέση της Νομικής Υπηρεσίας
Περαιτέρω, στο αρχικό στάδιο της μελέτης του νομοσχεδίου, σε συνεδρία της Κ.Ε. Νομικών, η Εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας εξέφρασε επιφυλάξεις ως προς τη σκοπούμενη με το νομοσχέδιο τροποποίηση και επιφυλάχθηκε να επανέλθει γραπτώς επί του θέματος. 

Σε μεταγενέστερο στάδιο και κατόπιν σχετικής γραπτής παράκλησης της Επιτροπής για επίσπευση της υποβολής των αναμενόμενων σύμφωνα με τα πιο πάνω απόψεων και στοιχείων, οι Βουλευτές ενημερώθηκαν ότι η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, ύστερα από ενδελεχή μελέτη του θέματος, κατέληξε στη θέση ότι η υπό εξέταση συνταγματική τροποποίηση δεν εγείρει οποιοδήποτε νομικό ζήτημα ή οποιαδήποτε σύγκρουση με άλλες διατάξεις του συντάγματος ή της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. 

Αλλαγή στάσης από Κυβέρνηση
Ακολούθως και αφού ολοκληρώθηκε η κατ’ άρθρον εξέταση του νομοσχεδίου, ο νυν Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Γιώργος Σαββίδης, με επιστολή του προς την Επιτροπή, ημερομηνίας 18 Νοεμβρίου 2019, δηλώνει ότι η κυβέρνηση επιθυμεί όπως το μέρος του νομοσχεδίου που αφορά τον περιορισμό των θητειών στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας προχωρήσει χωρίς καθυστέρηση και ανεξάρτητα από το μέρος του νομοσχεδίου που αφορά τον περιορισμό των θητειών στο αξίωμα του Βουλευτή, δεδομένου του σχετικού προβληματισμού που εκφράστηκε στην Επιτροπή και του γεγονότος ότι ο περιορισμός στο αξίωμα του Βουλευτή ρυθμίζεται από σχετική πρόταση νόμου. 

Συναφώς, με την εν λόγω επιστολή του ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως υπέβαλε στην Επιτροπή κείμενο του νομοσχεδίου το οποίο αναθεωρήθηκε, ώστε να προβλέπεται τροποποίηση μόνο του άρθρου 40 του Συντάγματος.    

>>> ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ <<<

Όριο ηλικίας για υποψήφιους Βουλευτές
Σε ό,τι αφορά την πρόταση νόμου «ο περί της Δέκατης Τέταρτης Τροποποίησης του Συντάγματος Νόμος του 2016», η οποία κατατέθηκε από τον Πρόεδρο του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασίας Πολιτών, Γιώργο Περδίκη, σκοπός της είναι η τροποποίηση του άρθρου 64 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ώστε πολίτης της Δημοκρατίας να δικαιούται να υποβάλει υποψηφιότητα για το αξίωμα του βουλευτή, εφόσον συμπληρώσει το εικοστό πρώτο έτος (21ο) της ηλικίας του αντί το εικοστό πέμπτο (25ο) έτος, όπως ισχύει σήμερα. 

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει την πρόταση νόμου, με την προτεινόμενη ρύθμιση παρέχεται η δυνατότητα στους νεότερους να έχουν ενεργό ρόλο και λόγο στα πολιτικά δρώμενα του τόπου και ενισχύεται η συμμετοχή τους στα κοινά. Στην ίδια έκθεση επισημαίνεται ότι ανάλογη ρύθμιση ήδη ισχύει για την εκλογή στα δημοτικά και κοινοτικά συμβούλια.

Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί πως, στο πλαίσιο της συζήτησης ο Πρόεδρος της Κ.Ε. Νομικών, Γιώργος Γεωργίου, επισήμανε ότι με την προτεινόμενη τροποποίηση επηρεάζεται και το απαιτούμενο κατώτατο όριο ηλικίας για τον διορισμό στο αξίωμα του υπουργού, καθώς, σύμφωνα με το άρθρο 59.1 του συντάγματος, «ουδείς διορίζεται ως υπουργός, ειμή όταν είναι πολίτης της Δημοκρατίας και έχει τα προσόντα εκλογιμότητος τα απαιτούμενα δι’ υποψήφιον βουλευτήν». Επισημάνθηκε συναφώς ότι το εν λόγω άρθρο δεν περιλαμβάνεται στα θεμελιώδη άρθρα του συντάγματος, τα οποία δεν μπορεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο να τροποποιηθούν ή καταργηθούν.

Σχολιάζοντας την πιο πάνω επισήμανση, ο εισηγητής της πρότασης νόμου ανέφερε ότι δεν κρίνει σκόπιμη τη διαφοροποίηση του κατώτατου ορίου ηλικίας για διορισμό στο αξίωμα του υπουργού στην προτεινόμενη ρύθμιση, καθώς εναπόκειται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να αποφασίζει κάθε φορά κατά πόσο ένα νέο σε ηλικία πρόσωπο είναι ικανό και κατάλληλο για διορισμό στη θέση αυτή.

Από την πλευρά του, ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ανέφερε πως, δεδομένου ότι το υπό τροποποίηση άρθρο δεν περιλαμβάνεται στα θεμελιώδη άρθρα του Συντάγματος, εναπόκειται στην πολιτεία να καθορίσει το κατώτατο όριο ηλικίας που κρίνει κατάλληλο για την εκλογή προσώπου στο αξίωμα του βουλευτή και για διορισμό του στο αξίωμα του υπουργού. 

>>> Οικονομία Κύπρος - Επιλεγμένη ροή ειδήσεων Brief <<< 

Τι ισχύει σε άλλες χώρες
Σημειώνεται, ακόμη, ότι στο στάδιο της μελέτης της πρότασης νόμου η Επιτροπή, μέσω ερωτηματολογίου που υποβλήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κέντρο για Κοινοβουλευτική Έρευνα και Τεκμηρίωση, ενημερώθηκε για το κατώτατο όριο ηλικίας ως προσόν εκλογιμότητας στο αξίωμα του βουλευτή που ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Από τις απαντήσεις που λήφθηκαν προκύπτει ότι στην πλειοψηφία των χωρών αυτών και συγκεκριμένα σε είκοσι έξι (26) χώρες το κατώτατο όριο ηλικίας για την υποβολή υποψηφιότητας για το αξίωμα του βουλευτή καθορίζεται στα δεκαοκτώ (18) έτη, σε επτά χώρες καθορίζεται στα είκοσι ένα (21) έτη, σε τέσσερις χώρες καθορίζεται στα είκοσι (25) έτη και μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις, που αφορούν το σώμα της γερουσίας, τίθεται υψηλότερο όριο ηλικίας.

Σημειώνεται επίσης ότι η Επιτροπή ενημερώθηκε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη Δημοκρατία μέσω του Νόμου του Συμβουλίου της Ευρώπης, γνωστή ως «Επιτροπή της Βενετίας», κατά την 51η Σύνοδο της Ολομέλειας, τον Ιούλιο του 2002, υιοθέτησε κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με εκλογές, στις οποίες αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι το δικαίωμα του εκλέγεσθαι πρέπει κατά προτίμηση να αποκτάται στην ίδια ηλικία με το δικαίωμα ψήφου και οπωσδήποτε όχι αργότερα από την ηλικία των είκοσι πέντε (25) ετών, εκτός όπου καθορίζεται ειδική ηλικία ως προσόν για την άσκηση ορισμένων καθηκόντων, όπως στην περίπτωση του γερουσιαστή ή του επικεφαλής κράτους.

>>> ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΡΕΥΝΕΣ & ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ ΤΗΣ BRIEF <<<

Όλα ανοικτά στην Ολομέλεια
Επισημαίνεται πως, και για τα τρία νομοθετήματα, τόσο ο Πρόεδρος της Επιτροπής Νομικών όσο και τα μέλη αυτής, αφού έλαβαν υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιον τους, επιφυλάχθηκαν να τοποθετηθούν κατά τη συζήτηση τους στην Ολομέλεια της Βουλής. 

Συναφώς με βάση το πιο πάνω, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά και το σκηνικό θα ξεκαθαρίσει πλήρως κατά την διάρκεια συζήτησης και ψήφισης των νομοθετημάτων. Όπως όλα δείχνουν, όμως, θεωρείται δεδομένο ότι σήμερα θα τεθεί «πλαφόν» στις θητείες των Προέδρων και Αντιπροέδρων της Δημοκρατίας, ενώ σε ό,τι αφορά τον περιορισμό των θητειών Βουλευτών, πιθανότατα αυτό θα αφεθεί στη δικαιοδοσία του κάθε κόμματος, αφού αρκετά από αυτά έχουν ήδη καταστατικά περιορίσει το δικαίωμα μελών τους να διεκδικούν το αξίωμα του Βουλευτή.

Τέλος, αναφορικά με την μείωση του ορίου ηλικίας για διεκδίκηση του αξιώματος του Βουλευτή στο 21ο έτος, για την ώρα δεν μπορεί να εξαχθεί ακριβές συμπέρασμα, αφού η πλειοψηφία των κομμάτων θα ξεκαθαρίσει την στάση της κατά την συνεδρία της Ολομέλειας.