Επιμέλεια: Μάριος Αδάμου

Στις κάλπες για τον πρώτο γύρο -όπως όλα δείχνουν θα γίνουν δύο γύροι- των «προεδρικών εκλογών», προσέρχονται σήμερα (11/10) οι Τουρκοκύπριοι, οι οποίοι καλούνται να αναδείξουν τον νέο ηγέτη τους για την επόμενη πενταετία.

Η σημερινή «εκλογική» διαδικασία γίνεται στην σκιά της νέας προκλητικής ενέργειας της Άγκυρας μέσω του ανοίγματος μέρους του παραλιακού μετώπου της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό, ενώ πυροδότησε και πολιτική κρίση στα κατεχόμενα, αφού το κόμμα του Κουντρέτ Οζερσάι -Κόμμα του Λαού (ΗΡ)- ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την «κυβέρνηση» Ερσίν Τατάρ, ο οποίος παρουσιάζεται ως ο εκλεκτός της Τουρκίας.

Υπενθυμίζεται πως, οι «προεδρικές» ήταν προγραμματισμένο να πραγματοποιηθούν τον περασμένο Απρίλιο και δη στις 26 Απριλίου, ωστόσο, λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού πήραν αναβολή για έξι μήνες.

Παράλληλα οι Τουρκοκύπριοι καλούνται να ψηφίσουν σε δημοψήφισμα για τις «συνταγματικές» αλλαγές που αφορούν την αύξηση του αριθμού των «δικαστών» - μελών του «ανωτάτου εκλογικού δικαστηρίου».

Με αφορμή την «εκλογική» αναμέτρηση, η Brief προβαίνει σε μία σύντομη ανασκόπηση της διαδικασίας αυτής, δεδομένου και του ότι μετά την ανάδειξη του νέου Τουρκοκύπριου ηγέτη αναμένεται πως θα υπάρξει κινητικότητα στο Κυπριακό.

>>> Ροή Ειδήσεων Brief – Επιλεγμένο περιεχόμενο <<<

Η διαδικασία
Αρχικά αξίζει να αναφερθεί πως, σύμφωνα με σημείωμα του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών, οι «προεδρικές εκλογές» διεξάγονται κάθε πέντε χρόνια και σε περίπτωση που κανένας υποψήφιος δεν εξασφαλίσει την απαραίτητη πλειοψηφία του 50% για να εκλεγεί από τον πρώτο γύρο, ο δεύτερος γύρος διεξάγεται εφτά μέρες αργότερα, ανάμεσα στους υποψήφιους που έλαβαν τα ψηλότερα ποσοστά κατά τον πρώτο γύρο. 

Σύμφωνα, δε, με το «σύνταγμα», για να θέσει κάποιος υποψηφιότητα πρέπει να πληροί τα προσόντα που απαιτούνται για να εκλεγεί «βουλευτής», να είναι απόφοιτος σχολής ανώτατης εκπαίδευσης, να έχει συμπληρώσει το 35ο έτος, να είναι και οι δύο γονείς του Τούρκοι, να είναι «πολίτης» της «ΤΔΒΚ» και να έχει την μόνιμη κατοικία του στην Κύπρο τα τελευταία πέντε χρόνια, ενώ δικαίωμα ψήφου έχουν όλοι οι «πολίτες» της «ΤΔΒΚ» που συμπλήρωσαν το 18ο έτος.

Οι «υποψήφιοι» και τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
Στην σημερινή «εκλογική διαδικασία», η οποία είναι η 10η κατά σειρά από το 1976 και εντεύθεν, υποβλήθηκαν 11 υποψηφιότητες, από τις οποίες οι τέσσερις είναι κομματικές και οι επτά ανεξάρτητες. 

Πρόκειται για τους:
1/ Μουσταφά Ακιντζί, νυν Τουρκοκύπριος ηγέτης - Ανεξάρτητος, υποστηρίζεται από το Κόμμα Κοινοτικής Δημοκρατίας (TDP) και τα «εξωκοινοβουλευτικά» κόμματα Κοινοτικής Απελευθέρωσης - Νέες Δυνάμεις (TKP-YG), Ενωμένη Κύπρος (ΒΚΡ) και Νέα Κύπρος (YKP).
2/ Ερσίν Τατάρ, «πρωθυπουργός» των κατεχομένων - Υποστηρίζεται από το Κόμμα Εθνικής Ενότητας (UBP)
3/ Κουτρέτ Όζερσαϊ, «υπεξ» των κατεχομένων - Ανεξάρτητος, υποστηρίζεται από το Κόμμα του Λαού (ΗΡ).
4/ Σερντάρ Ντενκτάς - Ανεξάρτητος, υποστηρίζεται από το Δημοκρατικό Κόμμα (DP).
5/ Αλπάν Ουζ - Ανεξάρτητος.
6/ Μουσταφά Ουλάς - Ανεξάρτητος.
7/ Αρίφ Σαλίχ Κίρνταγ - Ανεξάρτητος.
8/ Αχμέτ Μποράν - Ανεξάρτητος.
9/ Τουφάν Έρχουρμαν - Υποστηρίζεται από το Ρεπουμπλικανικό Τουρκικό Κόμμα (CTP).
10/ Ερχάν Αρικλί - Υποστηρίζεται από το Κόμμα της Αναγέννησης των εποίκων (YDP)
11/ Φουάτ Τσινέρ - Υποστηρίζεται από το Κόμμα Εθνικιστικής Δημοκρατίας (MDP).

Πάντως, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις που δημοσιεύθηκαν στα κατεχόμενα Μουσταφά Ακιντζί και Ερσίν Τατάρ αναμένεται πως θα δώσουν μάχη στήθος-στήθος για το ποιος θα επικρατήσει και θα αποτελέσουν το δίδυμο για τον δεύτερο γύρο των εκλογών, τον οποίο φαίνεται πως θα κερδίσει ο «πρωθυπουργός» των κατεχομένων.

>>> Όλη η σημερινή πολιτική επικαιρότητα <<<

Πώς θα διεξαχθεί η διαδικασία
Στην φετινή αναμέτρηση για ανάδειξη του ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας ο αριθμός των ψηφοφόρων ανέρχεται στις 198.867, χωρίς να διευκρινίζεται πόσοι από αυτούς είναι Τουρκοκύπριοι και πόσοι έποικοι, και είναι αυξημένος κατά 22.000 σε σχέση με το 2015. 

Σύμφωνα με την πρόεδρο του «ανώτατου εκλογικού συμβουλίου», Ναρίν Φερντί Σεφίκ, η κατανομή των ψηφοφόρων κατά επαρχία είναι η εξής: Λευκωσία 63.843, Αμμόχωστος 49,958, Κερύνεια 42.773, Μόρφου 15.016, Τρίκωμο 20.419 και Λεύκα 6.858.

Όπως ανακοινώθηκε, δε, θα λειτουργήσουν συνολικά 738 κάλπες και οι Τ/κ θα ψηφίσουν με σφραγίδα που γράφει «ναι» στο κουτί κάτω από το όνομα του υποψηφίου που επιλέγουν. Την ίδια σφραγίδα θα χρησιμοποιήσουν και για το αν εγκρίνουν ή όχι το δημοψήφισμα για τις «συνταγματικές» αλλαγές.  

Οι κάλπες θα ανοίξουν στις 8 το πρωί και θα κλείσουν στις 6 το βράδυ, ενώ το αποτέλεσμα τόσο για την εκλογή νέου Τ/κ ηγέτη όσο και για το δημοψήφισμα αναμένεται να γίνει γνωστό γύρω στις 10 το βράδυ.

Τα θέματα που απασχόλησαν τον «προεκλογικό»
Κατά την «προεκλογική» περίοδο, η οποία άρχισε τον Σεπτέμβριο και ολοκληρώθηκε χθες (10/10) τα βασικότερα θέματα που συζητήθηκαν ήταν το Κυπριακό, οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, το άνοιγμα της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, οι σχέσεις με την Τουρκία και η διαχείριση της πανδημίας.

Σύμφωνα, δε, με το ΓΤΠ οι παρεμβάσεις της Τουρκίας μπορούν να θεωρηθούν ως το βασικό χαρακτηριστικό της «προεκλογικής» περιόδου, αφού παρόμοιες παρεμβάσεις δεν είναι κάτι το πρωτόγνωρο για την πολιτική ζωή της τουρκοκυπριακής κοινότητας και δεν περιορίζονται μόνο στις «προεδρικές εκλογές».

Αυτή την φορά, οι παρεμβάσεις φαίνεται να στρέφονται ξεκάθαρα εναντίον ενός μόνο υποψήφιου: του Μουσταφά Ακιντζί. Η στάση του στο Κυπριακό και η επιμονή του ότι η μόνη εφικτή λύση είναι η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, οι δηλώσεις του για την Επιχείρηση Πηγή Ειρήνης, όπως οι Τούρκοι ονομάζουν την εισβολή τους στην Συρία, και ο παραλληλισμός της αιματοχυσίας κατά την διάρκεια της επιχείρησης αυτής με την αιματοχυσία κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, που επίσης χαρακτηρίζεται «ειρηνευτική επιχείρηση» στην τουρκική επίσημη ρητορική, αλλά και η στάση που τήρησε κατά τις επιθέσεις εναντίον της εφημερίδας «Αφρίκα» τον Ιανουάριο του 2018 θεωρούνται οι βασικότεροι λόγοι για τους οποίους η Τουρκία και ο Πρόεδρός της, Ρετζέπ Ταγγίπ Έρντογαν επιθυμούν τη απομάκρυνσή του από την ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας.  

Την ίδια ώρα, η Τουρκία φαίνεται να ευνοεί συγκεκριμένο υποψήφιο στις επικείμενες «εκλογές» και αυτός δεν είναι άλλος από τον πρόεδρο του UBP και λεγόμενο πρωθυπουργό, Ερσίν Τατάρ, ο οποίος από τη μία ταυτίζεται πλήρως με τις θέσεις της Άγκυρας και από την άλλη φαίνεται να συγκεντρώνει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας από τους υπόλοιπους υποψήφιους που υποστηρίζουν παρόμοιες απόψεις.

>>> Όλες οι έρευνες και αναλύσεις της Brief <<<

Οι προηγούμενοι Τουρκοκύπριοι ηγέτες
Αξίζει, εξάλλου, να αναφερθεί πως αυτή είναι η 10η φορά από το 1976 που οι Τουρκοκύπριοι καλούνται να αναδείξουν τον ηγέτη τους για την επόμενη δεκαετία.

Βάσει του σημειώματος του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών, από το 1976 και εντεύθεν οι εκλογικές αναμετρήσεις και οι νικητές έχουν ως εξής:

• 20 Ιουνίου 1976: Νικητής είχε αναδειχθεί από τον πρώτο γύρο ο υποψήφιος του Κόμματος Εθνικής Ενότητας (UBP), Ραούφ Ντενκτάς με ποσοστό 76,6% (41,242 ψήφοι), έναντι 21,8% (11,739 ψήφοι) του βασικού του αντιπάλου, υποψήφιου του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (CTP), Αχμέτ Μιτχάτ Μπερμπέρογλου. 
• 28 Ιουνίου 1981: Νικητής αναδείχθηκε και πάλι ο Ραούφ Ντενκτάς με ποσοστό 51,7%, έναντι 30,5% του βασικού του αντιπάλου, υποψήφιου του Κόμματος Κοινοτικής Απελευθέρωσης (ΤΚΡ), Ζιγιά Ριζκί και 12,7% του υποψήφιου του CTP, Οζκέρ Οζγκιούρ. 
• 9 Ιουνίου 1985: Νικητής αναδείχθηκε εκ νέου ο Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος κατήλθε στις «εκλογές» ως «ανεξάρτητος», με 70,22%, έναντι 18,28% του υποψήφιου του CTP Οζκέρ Οζγκιούρ και 9,54% του υποψήφιου του ΤΚΡ Αλπάι Ντουρντουράν. 
• 22 Απριλίου 1990: Νικητής αναδείχθηκε ξανά ως «ανεξάρτητος» ο Ραούφ Ντενκτάς με ποσοστό 66,7%, έναντι 32,1% (29,568 ψήφοι) του βασικού του αντίπαλου, επίσης ανεξάρτητου υποψήφιου Ισμαήλ Μπόζκουρτ. 
• 15 και 22 Απριλίου: Η πέμπτη αναμέτρηση για τις «προεδρικές εκλογές», που ανέδειξε νικητή και πάλι τον «ανεξάρτητο υποψήφιο» Ραούφ Ντενκτάς, διεξήχθη σε δύο γύρους, κάτι που συνέβαινε για πρώτη φορά στην ιστορία της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Ο πρώτος γύρος διεξήχθη στις 15 Απριλίου 1995, με τους τέσσερις βασικούς υποψήφιους να λαμβάνουν τα ακόλουθα ποσοστά: Ντενκτάς 40,4% (37,563 ψήφοι), Ντερβίς Έρογλου (υποψήφιος UBP) 24,1% (22,450 ψήφοι), Οζκιέρ Οζκιούρ (υποψήφιος CTP) 19% (17,627 ψήφοι) και Μουσταφά Ακιντζί (υποψήφιος ΤΚΡ) 14.2% (13,233 ψήφοι). Στον δεύτερο γύρο που διεξήχθη στις 22 Απριλίου 1995, ο Ντενκτάς επικράτησε του Έρογλου με 62,5% (53,235 ψήφοι), έναντι 37,5% (31,972 ψήφοι). 
• 15 και 22 Απριλίου 2000: Σε δύο γύρους διεξήχθηκαν και οι «προεδρικές εκλογές» το 2000, αφού στον πρώτο γύρο που έγινε στις 15 Απριλίου 2000, ο Ραούφ Ντενκτάς έλαβε 43,67% (42,820 ψήφοι), έναντι 30,14% (29,555 ψήφοι) του Ντερβίς Έρογλου, 11,70% (11,469 ψήφοι) του Μουσταφά Ακιντζί και 10,03% (9,834 ψήφοι) του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Κατόπιν πιέσεων εκ μέρους της Άγκυρας, ωστόσο, ο Έρογλου αποσύρθηκε από την διεκδίκηση της «προεδρίας», στην οποία αναδείχθηκε και πάλι ο Ντενκτάς χωρίς να χρειαστεί δεύτερος γύρος. 
• 17 Απριλίου 2005: Νικητής αναδείχθηκε ο υποψήφιος του CTP Μεχμέτ Αλί Ταλάτ με 55,59% (55,945 ψήφοι), έναντι 22,73% (22,874 ψήφοι) του Ντερβίς Έρογλου και 13,22% (13,302 ψήφοι) του Μουσταφά Αραμπατζίογλου, υποψήφιου του Δημοκρατικού Κόμματος (DP). 
• 18 Απριλίου 2010: Νικητής της όγδοης αναμέτρησης αναδείχθηκε ο υποψήφιος του UBP Ντερβίς Έρογλου με 50,35% (61,422 ψήφοι), έναντι 42,87% (52,294 ψήφοι) του «ανεξάρτητου» υποψήφιου Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. 
• 19 και 26 Απριλίου 2015: Η ένατη αναμέτρηση στο πλαίσιο των «προεδρικών εκλογών» διεξήχθη σε δύο γύρους. Ο πρώτος έγινε στις 19 Απριλίου 2015 με τον «ανεξάρτητο» υποψήφιο Ντερβίς Έρογλου να λαμβάνει 28,15% (30,328 ψήφοι), έναντι 26,94% (29,030 ψήφοι) του επίσης ανεξάρτητου υποψήφιου Μουσταφά Ακιντζί, 22,53% του ανεξάρτητου υποψήφιου Κουτρέτ Όζερσαϊ και 22,53 % (24,271 ψήφοι) της Σιμπέλ Σιμπέρ που υποστηριζόταν από το CTP. Στον δεύτερο γύρο που διεξήχθη στις 26 Απριλίου 2015, ο Μουσταφά Ακιντζί εξελέγη με 60,50% (67,032 ψήφοι) έναντι 39,50% (43,763 ψήφοι) του Ντερβίς Έρογλου. Το ποσοστό προσέλευσης στην κάλπη αυξήθηκε ελαφρώς σε σύγκριση με τον πρώτο γύρο ανερχόμενο στο 64,12%.