ΓΡΑΦΕΙ Ο 
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΖΑΚΟΣ

Μπροστά στον κίνδυνο ενός νέου είδους οικονομικού lockdown βρίσκονται οι κυπριακές εταιρείες και επιχειρήσεις, αλλά και ολόκληρη η κοινωνία. Ένα lockdown ωστόσο που αυτή τη φορά δεν θα είναι με κυβερνητική απόφαση (σ.σ. αφού η οικονομία θα κατέρρεε), αλλά λόγω ενός «κοκτέιλ» αύξησης κρουσμάτων, αυτοπεριορισμών, μέτρων και πρωτοκόλλων (σ.σ. και μη τήρησης τους) τα οποία θα αναγκάσουν κάποιες επιχειρήσεις να κατεβάσουν ρολά.

Πώς θα μπορούσε άλλωστε να λειτουργήσει μια επιχείρηση, όταν βάσει πρωτοκόλλων, σε περίπτωση επιβεβαιωμένου κρούσματος αυτή θα έπρεπε να κλείσει για απολύμανση και οι στενές επαφές (σ.σ. οι εργαζόμενοι της) να τεθούν σε αυτοπεριορισμό το λιγότερο για 14 ημέρες; 

Αν και έχουν αποφασιστεί και δημοσιοποιηθεί νέα μέτρα, εντούτοις, η αύξηση των ενεργών κρουσμάτων επί καθημερινής βάσεως που μεταφράζονται και σε αύξηση σε νοσηλείες, αλλά και οι χιλιάδες επαφές, και οι εκατοντάδες αν όχι χιλιάδες ατόμων που βρίσκονται υπό αυτοπεριορισμό για τουλάχιστον 14 ημέρες δείχνουν ότι η κατάσταση είναι δύσκολο να ελεγχθεί. 

Εάν κάποιος τώρα συγκρίνει τις αποφάσεις της Κυβέρνησης τον Μάρτιο του 2020 - στα αρχικά στάδια της πανδημίας και με μόλις μια χούφτα περιστατικά - σε σχέση με τις σημερινές αποφάσεις που πάρθηκαν με εκατοντάδες περιστατικά, τότε μπορεί να τα χαρακτηρίσει ως και δυσανάλογα του προβλήματος, ωστόσο, όπως αναφέραμε και πιο πάνω το κράτος και οι ειδικοί φαίνεται να ελπίζουν και να προσδοκούν ότι το αίσθημα ατομικής ευθύνης – επειδή σε αυτό βασίζονται αφού δεν μπορούν να πάρουν σκληρότερα μέτρα – θα καταφέρει να ανατρέψει την όλη κατάσταση. 

Με πιο απλά λόγια η δυσκολία τον Μάρτιο ήταν στο να παρθεί η απόφαση του lockdown και με ποιό τρόπο θα στηριζόταν η κοινωνία και η οικονομία. 

Η δυσκολία σήμερα είναι στο πώς και εάν τελικά η κοινωνία (το κάθε άτομο) θα στηρίξει, θα ακολουθήσει και θα συμμορφωθεί με αυτά τα μέτρα και οδηγίες. Λεπτομέρεια που θα διαμορφώσει την πορεία της πανδημίας στο νησί, τον αριθμό των νεκρών, αλλά και το πόσο μεγάλη τελικά θα είναι η πληγή στην οικονομία...  

Αδύνατον να προλάβει η Ομάδα Ιχνηλάτησης 

Η μεγάλη αύξηση επιβεβαιωμένων περιστατικών κορωνοϊού, αλλά και οι χιλιάδες στενές επαφές τους που θα πρέπει να αξιολογηθούν και να περάσουν από τεστ έχουν «βραχυκυκλώσει» την Ομάδα Ιχνηλάτησης η οποία προσπαθεί – όμως μάταια – να προλάβει την διασπορά στην κοινότητα. 

Τυχαίο άλλωστε δεν είναι το γεγονός ότι το Υπουργείο Υγείας προχώρησε τις τελευταίες ημέρες με επικαιροποίηση των διαδικασιών για ενημέρωση των κρουσμάτων και των στενών επαφών τους. 

Όπως αναφέρει το Υπουργείο, μεταξύ άλλων, η πρώτη ενημέρωση των ατόμων που ορίζονται ως στενές επαφές (σ.σ. δηλαδή που είχαν επαφή διάρκειας άνω των 15 λεπτών υπό προϋποθέσεις με επιβεβαιωμένο περιστατικό) θα γίνεται από το ίδιο το κρούσμα και θα πρέπει να παραμείνουν σε αυτοπεριορισμό και να αναμένουν τηλεφωνική επικοινωνία εντός 72 ωρών από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου για διευθέτηση ραντεβού για δειγματοληψία. 

Κάτι που όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε σε αρκετές περιπτώσεις δεν έγινε και δεν μπορούσε να γίνει λόγω των χιλιάδων επαφών που είχαν μπει σε σειρά προς αξιολόγηση. 

Μάλιστα, σε άλλες περιπτώσεις επιβεβαιωμένα κρούσματα, είτε δεν δήλωναν στενές τους επαφές στην Ομάδα Ιχνηλάτησης, είτε ακόμη και τα ίδια τα κρούσματα ενημέρωναν με καθυστέρηση (αν και θα έπρεπε να γίνεται άμεσα) ή και καθόλου φίλους, συγγενείς και συνεργάτες, οι οποίοι υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να αυτοπεριοριστούν άμεσα. 

Πρόβλημα στους γραφειακούς χώρους 

Το τελευταίο διάστημα παρατηρείται αύξηση κρουσμάτων μεταξύ συναδέλφων και συνεργατών και σε γραφειακούς χώρους, τόσο στον δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα, αλλά και σε άλλες κρατικές, δημοτικές, κοινοτικές υπηρεσίες. 

Ένα ζήτημα το οποίο θορύβησε τόσο το Υπουργείο, όσο και τους Ειδικούς οι οποίοι είχαν εισηγηθεί ως μέτρα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν, την τηλεργασία στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, αλλά και τον ορισμό επιτηρητών στις επιχειρήσεις οι οποίοι θα είχαν ως καθήκον την επίβλεψη και τον έλεγχο της εφαρμογής των πρωτοκόλλων και των μέτρων προστασίας. 

Κάτι που τελικά υιοθέτησε η ΟΕΒ και με εγκύκλιο καλούσε τα μέλη της – μεταξύ άλλων - ώστε να προχωρήσουν με εφαρμογή της τηλεργασίας, όπου αυτή μπορεί να εφαρμοστεί, αλλά και με τον ορισμό υπεύθυνου που θα είχε την ευθύνη επίβλεψης της εφαρμογής των πρωτοκόλλων στους χώρους εργασίας. 

Σε αντίθεση με τον ιδιωτικό τομέα ωστόσο, το κράτος δεν φαίνεται να έχει υιοθετήσει τα πιο πάνω και δεν φαίνεται να έχει προχωρήσει σε αναγκαστική τηλεργασία τμημάτων του δημοσίου, τα οποία θα μπορούσαν εξ αποστάσεως να λειτουργούν (σε αντίθεση με άλλα κράτη τα οποία στη δέσμη μέτρων έχουν προχωρήσει σε αναγκαστική τηλεργασία ποσοστού εργαζομένων) ώστε να μειώσουν τις πιθανότητες διασποράς του ιού. 

Ο Δρ. Πέτρος Καραγιάννης κληθείς από την Brief να σχολιάσει το πιο πάνω σημείωσε πως το μέτρο της τηλεργασίας είτε σε ολόκληρο, είτε στο μισό προσωπικό, μπορεί να βοηθήσει τόσο το δημόσιο, όσο και τις επιχειρήσεις, ώστε να μην γίνει διασπορά του ιού, αλλά και να συνεχίσουν τη λειτουργία τους σε περίπτωση επιβεβαιωμένου κρούσματος, καθώς μια υπηρεσία ή επιχείρηση η οποία έχει χωρίσει το προσωπικό της θα μπορεί να προχωρήσει με τις εργασίες της έστω και αν εντοπιστεί επιβεβαιωμένο κρούσμα, ενώ αντίθετα θα χρειαζόταν να διακόψει, αφού οι εργαζόμενοι της θα έπρεπε να τεθούν υπό αυτοπεριορισμό. 

«Πληγή» οι επαφές των επαφών 

Αν και την συζήτηση τις περισσότερες φορές μονοπωλούν τα επιβεβαιωμένα περιστατικά και οι στενές επαφές τους, εντούτοις, ένα άλλο πρόβλημα που διαφαίνεται και ενισχύει τη διασπορά του ιού είναι και οι επαφές των επαφών επιβεβαιωμένων κρουσμάτων. 

Για παράδειγμα: Αν ο σύζυγος αξιολογηθεί ως στενή επαφή επιβεβαιωμένου κρούσματος και θα πρέπει να αυτοπεριοριστεί στο σπίτι, η σύζυγος μπορεί να συνεχίσει την εργασία της, τις κοινωνικές τις επαφές και σε περίπτωση τέκνων αυτά μπορούν να πηγαίνουν και κανονικά στο σχολείο ή να συνεχίσουν άλλες δραστηριότητες.

Κάτι το οποίο δεν ρυθμίζεται ικανοποιητικά, και αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια των ίδιων των ατόμων. Φυσικά, σε αρκετές περιπτώσεις αυτά τα άτομα (οι επαφές επαφών) δεν έχουν καν την επιλογή εάν θα περιοριστούν ή θα μεταβαίνουν κανονικά στην εργασία τους, καθώς από τη στιγμή που η επαφή τους δεν έχει θετικό τεστ δεν μπορούν να θεωρηθούν και τα ίδια ως στενή επαφή και έτσι να δικαιολογήσουν την απουσία τους. 

Ζήτημα το οποίο βοηθά στη διασπορά του ιού, ειδικά το τελευταίο διάστημα όπου η ιχνηλάτηση δεν μπορεί να δουλέψει υπό κανονικές συνθήκες και η διενέργεια ελέγχων στενών επαφών γίνεται με καθυστέρηση αρκετών ημερών, και έτσι μέχρι κάποιος να ενημερωθεί (σ.σ. η επαφή επαφής) και να αυτοπεριοριστεί έχει ήδη περάσει πολύτιμος χρόνος. 

«Ιδιωτική πρωτοβουλία όπως λέμε ιχνηλάτηση» 

Ένα άλλο συμπέρασμα που εξάγεται από την καθημερινή ενημέρωση του Υπουργείου Υγείας κατά τον εντοπισμό των επιβεβαιωμένων περιστατικών, είναι και οι μεγάλοι αριθμοί κρουσμάτων σε άτομα που επέλεξαν να κάνουν το τεστ μέσω ιδιωτικής πρωτοβουλίας. 

Αριθμοί που υπερτερούν είτε στην διενέργεια ελέγχων, είτε σε εντοπισμό κρουσμάτων, σε σχέση με αυτούς της ιχνηλάτησης. 

Εξάλλου, σίγουρα τυχαίο δεν είναι το γεγονός των «φουσκωμένων» αριθμών, όπως θα μπορούσε να θεωρήσει κάποιος, καθώς αρκετές είναι οι στενές επαφές που είτε δεν θέλουν να περιμένουν, είτε λόγω καθυστέρησης, είτε επειδή δεν βρίσκονται στη λίστα ιχνηλάτησης επειδή κανείς δεν τους δήλωσε «σπάζουν» την καραντίνα και σπεύδουν στα ιδιωτικά χημεία ώστε να προχωρήσουν με την διενέργεια του τεστ που υπό κανονικές συνθήκες θα γινόταν σε χρόνο που θα τους όριζε η Ομάδα Ιχνηλάτησης.